Ebola een jaar later: is het einde in zicht?

Het is morgen alweer precies een jaar geleden dat we voor het eerst groots over Ebola hoorden in het nieuws. De ziekte zelf bestaat al sinds de jaren zeventig, maar pas vorig jaar leek echt iedereen bang te zijn voor de epidemie die we “niet kunnen stoppen”. Alle soort media berichtten uitgebreid en vaak overdreven over alles wat er gebeurde, waardoor het niet altijd even makkelijk was om een goed beeld te krijgen van wat er nou eigenlijk aan de hand was. Nu, een jaar later, horen we eigenlijk vrijwel niks meer over Ebola, maar de strijd tegen de akelige ziekte gaat nog steeds door. Hoe ver zijn we nu in onze strijd tegen Ebola, de ziekte die het leven van duizenden mensen nam?

Harde feiten

Laten we beginnen met de harde feiten: 23 maart 2014 werd het eerste slachtoffer geregistreerd, en sindsdien zijn er meer dan 10,250 mensen gestorven in zes verschillende landen: Guinea, Liberie, Sierra Leone, Nigeria, de Verenigde Staten en Mali. In de Verenigde Staten was er één slachtofer, en zes in Mali. De drie landen met de meeste slachtoffers vind je in de tabel hieronder. Het aantal mensen die de ziekte gehad hebben in het afgelopen jaar ligt hoger dan 24,000.

De werkelijke aantallen zullen nog veel hoger liggen volgens de World Health Organization (WHO), omdat het enorm moeilijk is om de data te verzamelen. Afgelopen December vonden ze zelfs een soort van massagraf in een afgelegen diamant-mijn in Sierra Leone, waar tot dan toe niemand vanaf wist. Zulke gevallen kunnen veel vaker voorgekomen zijn dan we denken. Maar laten we optimistisch blijven: De WHO heeft Nigerie en Senegal officieel als Ebola-vrij verklaard, omdat er geen nieuwe gevallen meer zijn geregistreerd sinds vijf september 2014.

Lees ook: Ebola.com verkocht voor 200.000 dollar

Hoe begon de ziekte zich te verspreiden?

Waar begon Ebola zich te verspreiden? Onderzoekers traceerden de uitbraak terug tot een twee jaar oude peuter, gestorven in december 2013, in een klein stadje in het zuid-oosten van Guinee. De maanden daarna bleef het toch nog even erg stil rondom Ebola, tot in maart ziekenhuizen in Guinee het ministerie van volksgezondheid waarschuwden dat een mysterieuze ziekte zich razendsnel verspreidde. De symptomen waren verschrikkelijk: patiënten hadden hoge koorts, diarree en kotsen soms constant. Het was niet zo goed dat de ziekenhuizen schrokken: van de eerste 86 gevallen zijn er 59 gestorven. Een paar dagen later was het duidelijk: de World Health Organization bestempelde de mysterieuze ziekte officieel als Ebola.

Binnen een maand had de ziekte de grens overgestoken, en werden de eerste slachtoffers in Liberia gerapporteerd.Daarna had de ziekte slechts twee maanden nodig om ook in Sierra Leone te komen. Het was duidelijk: we hebben de ziekte totaal niet onder controle. De getallen bleven oplopen, met soms honderden slachtoffers per dag. De eerste Ebola-patient in Nigeria werd in juli gerapporteerd, en in dezelfde maand stierven twee dokters aan de verschrikkelijke ziekte.

In augustus verklaarden de Verenigde Naties de situatie als een “international public health emergency”, en iedereen moest volgens hen samenwerken om Ebola tegen te houden. Het leek alleen maar erger te worden, toen de WHO zei dat het aantal patiënten sneller steeg dan de capaciteit om ze te behandelen. Velen vergeleken de uitbraak met de verspreiding van HIV/AIDS, door de totale paniek die er ontstond. Ondertussen werd er echter ook vooruitgang geboekt. Senegal werd in oktober Ebola-vrij verklaard, en het verspreiden leek langzamer te gaan.

De eerste Amerikaanse patient die het dodelijke virus met zich meedroeg werd in september ontdekt. Thomas Eric Duncan, 42 jaar oud, werd besmet in Liberia, vlak voordat hij naar de Verenigde Staten zou terugkeren. Hij stierf op acht oktober 2014. Twee dokters die hem behandelden werden ook besmet, maar zijn beiden genezen. Het tweede Amerikaanse slachtoffer is Martin Salia, een chirurg, werkzaam in Sierra Leone. Hij vloog in november terug naar de Verenigde Staten, waar hij in een ziekenhuis behandeld werd. Het mocht helaas niet baten.

Het waren zeldzame gevallen, buiten West-Afrika, maar ze kwamen wel voor. Naast de Verenigde Staten zijn er onder andere in Spanje, Duitsland, Frankrijk, Noorwegen, Zwitserland en Engeland patiënten met het virus behandeld. Gelukkig is het nooit een echte bedreiging geworden, al is iedereen aan het begin flink geschrokken.

Is het einde in zicht?

Het behandelen van Ebola is lastig, in meerdere opzichten. Lokale volkeren in Afrika weigeren vaak behandeld te worden, omdat ze de vreemdelingen die zich met hen komen bemoeien niet vertrouwen. Hierdoor ontstonden weer nieuwe kettingreacties aan besmettingen. Ook waren de experts doodsbang dat het virus zo zou gaan evolueren dat het zelfs via de lucht kan verspreiden, al is dat gelukkig niet gebeurd.Afgelopen januari leek het aantal gevallen snel te dalen, maar de verschillende organisaties zijn toch bezorgd, want het regen-seizoen begint binnenkort, wat het moeilijk maakt om de afgelegen dorpjes te bereiken. Toch moeten we optimistisch zijn, want de Verenigde Naties geloven zelfs dat er aan het einde van 2015 niemand meer door de verschrikkelijke ziekte hoeft te sterven.

Afbeeldingen via de BBC