Als een student die vaak met de trein reist kun je het niet over het hoofd zien. Als je op een doorsnee dag op welk moment dan ook door de coupé heenkijkt zie je niets anders dan mensen die met hun mobiel bezig zijn. “Niemand heeft meer tijd voor een leuk praatje in de trein sinds de komst van die mobiele ondingen.”, zou opa zeggen, maar in hoeverre is het nou waar dat smartphones interpersoonlijk contact tegenwerken?
Technologie in de trein
Laten we beginnen met eens dieper in te zoomen op het voorbeeld van mensen met mobiele telefoons in de trein. Wat de sceptici hierover te zeggen hebben is dat de smartphone ervoor zorgt dat men minder snel contact aangaat met andere treinreizigers. Ze zeggen dit dan op een manier, die doet vermoeden dat de sceptici in kwestie gelooft dat de trein zonder smartphones een utopische samenleving is waar iedereen vrolijk en beleefd met elkaar aan de praat is. Dit zou echter niet helemaal het geval zijn, want sinds dat de eerste Nederlandse passagierstrein op 20 september 1839 het perron verliet, hebben treinreizigers technologie gebruikt om interpersoonlijk contact in te trein tegen te gaan. Vanaf 1839 deed men dit door een boek of een krant te lezen, nu doet men dit door op zijn smartphone het nieuws te lezen, Facebook te checken of een selfie te maken.
Meer oortjes, maar minder oor voor de buitenwereld
Natuurlijke brengen nieuwe vormen van techniek ook nieuwe manieren om interpersoonlijk contact te ontwijken met zich mee. Een voorbeeld hiervan is de komst van de walkman. Dit stuk technologie zorgde niet alleen voor een nieuwe manier om jezelf van de buitenwereld af te sluiten, het maakt interpersoonlijk contact praktisch onmogelijk, omdat een gesprek alleen begonnen kan worden als je iemand ook daadwerkelijk kan horen. Nu de walkman is geïntegreerd in je telefoon maakt dit het ontwijken van interpersoonlijk contact alleen maar makkelijker.
Sociaal-netwerk of Asociaal-netwerk?
Met de opkomst van SMS en sociale-netwerken, zoals Facebook, Twitter en Snapchat, ontstond er een hele nieuwe vorm van communicatie. Voorheen ging al het contact direct en verbaal. Als men met iemand wou afspreken belde hij die persoon op, of je maakte een afspraak als je die persoon tegen kwam. Nu worden de meeste afspraken gemaakt via een SMS, een Watsapp-gesprek, een Facebook-bericht of, in sommige aparte gevallen, door een Snapchat. Deze manier van communiceren is minder direct, want je komt niet direct in contact met de persoon, met wie je een afspraak maakt, dus kun je lang over je antwoord nadenken. Dit heeft als gevolg dat iemand zich via indirect contact veel makkelijker als een ander persoon kan voordoen, dan hij/zij werkelijk is.
Als je direct met iemand spreekt, dan speelt naast verbale communicatie, ook non-verbale communicatie een grote rol. Non-verbale communicatie valt minder makkelijk te manipuleren dan verbale communicatie en speelt daarom een grote rol bij het uitvinden of je een persoon mag of niet. Bij het communiceren via een sociaal netwerk komt geen enkele vorm van non-verbale communicatie bij kijken, dus zal je een persoon die je alleen maar via een sociaal-netwerk kent, vaak minder goed kennen dan personen die je fysiek ontmoet hebt. Maar je kent die persoon, wie je normaal niet ontmoet zou hebben, dus wel. Dit brengt ons bij het grootste voordeel van communicatie via sociale netwerken: het heeft geen grenzen. Via een sociaal netwerk kun je net zo makkelijk met iemand in Amerika praten als met je buren, hierom is het makkelijker om in contact te komen met mensen uit andere landen en dit brengt de wereld dichter bij elkaar.
Met de opkomst van de smartphone zijn sociale netwerken veel dieper verweven in onze samenleving, want met een smartphone op zak kan iedereen vanaf overal berichten plaatsen en ontvangen, dus zal men er dan ook meer gebruik van maken.
Ook vinden veel mensen het tegenwoordig makkelijker om een gesprek te beginnen via sociale-media en hun smartphone, dus over het algemeen word men socialer van sociale-media, maar de manier waarop men dat doet is alleen veranderd.
Smartphones goed of slecht?
Uit de geschiedenis blijkt dat technologische vooruitgang lang niet altijd een betere samenleving betekend. Neem bijvoorbeeld de uitvinding van de atoombom, deze heeft geleid tot een koude oorlog van tientallen jaren lang. Maar door die atoomtechnologie werden ook nieuwe manieren gevonden om energie op te wekken. Aan technologische vooruitgang zit altijd een keerzijde en soms zijn de nadelen groter dan de voordelen. De uitvinding van de smartphone heeft de wereld dichter bij elkaar gebracht, het maken van afspraken makkelijker gemaakt en we hebben nu alle informatie die we nodig hebben in onze handpalm. Natuurlijk zijn er mensen die tegen deze grote verandering opkijken. Mensen die terugdenken aan hoe makkelijk en overzichtelijk alles vroeger was. Maar ik denk dat de voordelen van deze technologie de nadelen overschaduwen. We gaan een nieuwe tijd van wereldwijde verbondenheid tegemoet en de smartphone is de eerste stap in de goede richting.
