Adam en Eva 2.0?
De bijbel, Sci-Fi films en apocalyptische boeken: Allemaal hebben ze het geregeld over een scenario waarin er nog maar één man en één vrouw over zijn, die met zijn tweeën de mensheid moeten redden. Maar is dat mogelijk? Kunnen twee mensen een hele planeet herbevolken? We zoeken het uit.
Het antwoord op deze vraag is vrij complex, en hangt geheel van verschillende omstandigheden af. Situaties waarin er enkel nog een mannetje en een vrouwtje van een soort over zijn heten bottlenecks: een situatie waardoor de populatie drastisch verminderd wordt. Dat gebeurt in de natuur geregeld door natuurrampen of illegaal jagen, maar ook een ziekte kan een populatie uitdunnen. Planten hebben het makkelijk; één plant kan duizenden zaadjes produceren waarvan honderden zelf een plant kunnen worden. Helaas werkt het bij mensen niet zo makkelijk, want vrouwen moeten een kind negen maanden dragen, en de kans dat er iets mis is met het kind is relatief groot, al helemaal als er geen dokters meer zijn.
In bottleneck-situaties kunnen kleine problemen die normaliter niet echt een limitatie vormen voor iemand’s leven toch een groot probleem zijn voor de rest van de soort. Er zijn in een kleine groep maar een beperkt aantal genetische combinaties mogelijk, en de kans dat een ziekte wordt meegegeven is dan ook groot. Dit is niet enkel een biologische theorie: Bijvoorbeeld de Amish, een streng-gelovige groep mensen uit Pennsylvania, hebben een enorm hoge kans op polydactyly (extra vingers of tenen). Ook kleine groepen mensen op eilanden in Scandinavië hebben vaak grotere kans op bijvoorbeeld kleurenblindheid, of op een ziekte waardoor ze geen gluten kunnen eten.
Dat lijken kleine problemen waar je mee kan leven, maar ze kunnen een serieus probleem vormen als je met twee mensen een complete planeet moet herbevolken. Stel de man heeft een erfelijke ziekte zoals Coeliakie, waardoor hij geen gluten kan eten. Als hij dat doorgeeft aan zijn kinderen is hun kans op overleving opeens een stuk kleiner, puur omdat ze veel minder kunnen eten. Dat is ook de reden dat er wetten zijn tegen incest; elke keer als je een kind krijgt is er de kans dat er genetisch iets verkeerd gaat. Die kans wordt een stuk groter als je het steeds met dezelfde personen of familie moet doen. Als je dus de hele wereld met twee mensen moet herbevolken, moet je vaak de genetische loterij winnen, opnieuw en opnieuw. Het zou zomaar kunnen dat er een hartziekte ontstaat waardoor je familie vroeg uitsterft… Het moge duidelijk zijn: de kans dat de mensheid in zo’n situatie langer dan een aantal generaties zou overleven is zeer klein.
